This site uses cookies.
Some of these cookies are essential to the operation of the site,
while others help to improve your experience by providing insights into how the site is being used.
For more information, please see the ProZ.com privacy policy.
I'm a great believer in luck and I find the harder I work, the more I have of it.
Account type
Freelance translator and/or interpreter, Verified site user
Data security
This person has a SecurePRO™ card. Because this person is not a ProZ.com Plus subscriber, to view his or her SecurePRO™ card you must be a ProZ.com Business member or Plus subscriber.
Affiliations
This person is not affiliated with any business or Blue Board record at ProZ.com.
Slovak to English: rethinking leadership General field: Social Sciences Detailed field: Management
Source text - Slovak Rethinking leadership: a way
forward for teaching leadership?
Amanda Hay and Myra Hodgkinson
Nottingham Business School, Nottingham Trent University, Nottingham, UK
Abstract
Purpose – There have again been increasing calls for management educators to strengthen the
development of leadership in their programmes. However, it is unclear as to how such calls can be best
answered. One way forward may be to rethink our conceptualisation of leadership. This paper seeks to
address this issue.
Design/methodology/approach – Dominant theories of leadership may offer limited help to
management educators. The dominant conceptualisation of leadership is questioned using empirical
evidence from recent studies and interviews undertaken by the authors which examined managers’
understandings of leadership.
Findings – This article suggests that mainstream leadership theories are framed by systems-control
thinking and highlights a number of issues in respect of teaching leadership. Proposes that a
process-relational framing of leadership may be a more useful way to think about leadership.
Research limitations/implications – Whilst the interview data drawn upon is exploratory and
therefore cannot be taken as conclusive, we hope to stimulate a wider rethinking of leadership than is
currently present.
Practical implications – Tentative suggestions are presented for responding to calls to improve the
teaching of leadership.
Originality/value – The paper emphasises a process-relational understanding of leadership and
may be seen to offer practical help to management educators concerned with the teaching of
leadership.
Keywords Leadership, Management education, Teaching
Paper type Research paper
Introduction
Over recent years there have been increasing demands for management educators to
pay more attention to leadership development in their programmes. The CEML (2002)
report for example, questions whether currently MBA programmes provide effective
preparation for leadership, and recommends that business schools need to strengthen
the application of knowledge and the development of practical leadership skills within
the MBA. The report suggests that despite the growth in management education over
the past decade, there are still shortages in the quality and quantity of people with
leadership abilities and thus echoes concerns raised by reports in the late-1980s
(Constable and McCormick, 1987; Porter and McKibbin, 1988). This would seem to
suggest that business schools have long struggled with the issue of “teaching
leadership”. Thus the challenge once again for those responsible for developing
programmes is to find ways of attending to the issue of leadership.
It is suggested here that one way to tackle this thorny issue of teaching leadership
may be to rethink leadership or put differently, to conceptualise leadership in a way
that is more helpful to our attempts to teach leadership. It is suggested here that
27,2
144
Received January 2005
Revised September 2005
Accepted October 2005
Leadership
Translation - English Prehodnotenie pojmu leadership: krok vpred vo vyučovaní vedenia ľudí?
Amanda Hay a Myra Hodgkinson
Nottingham Business School, Nottingham Trent University, Nottingham, Veľká Británia
Zhrnutie
Cieľ – Učitelia pôsobiaci v oblasti manažmentu sa opäť stretávajú s požiadavkou zvýšiť dôraz na otázku vedenia ľudí, teda leadershipu vo svojich učebných programoch. Napriek veľkej snahe nie je doteraz úplne jasné, ako uspokojiť túto požiadavku. Možným krokom vpred je prehodnotenie konceptualizácie vedenia ľudí, inak povedané leadershipu. Táto práca má za úlohu osvetliť tento problém.
Metodológia prístupu k problému – Dominantné teórie, zaoberajúce sa otázkou vedenia, ponúkajú učiteľom pôsobiacim v oblasti manažmentu len obmedzenú pomoc. Autorky tejto práce sa snažia vyriešiť problém konceptualizácie pojmu vedenia ľudí pomocou využitia empirických výsledkov, vyplývajúcich z najnovších štúdií, ako aj analýzou rozhovorov s profesionálnymi manažérmi a ich chápania problému vedenia.
Výsledky – Táto práca naznačuje, že klasické teórie, zaoberajúce sa otázkou vedenia, sú založené na myšlienke kontroly systému, poukazuje na mnohé otázky spojené s výučbou vedenia a nakoniec uvádza procesuálno-vzťahový rámec, ako najvhodnejší prístup k problému vedenia.
Dôsledky a limity výskumu – Výsledky výskumu, uvedené v tejto práci, majú predbežný charakter a preto by nemali byť brané do úvahy s konečnou platnosťou. Autorky však dúfajú, že ich práca podnieti ďalší výskum v oblasti vedenia.
Praktické výsledky práce – Táto práca ponúka možné cesty vedúce k výraznému zlepšeniu a zefektívneniu výučby vedenia ľudí.
Originalita a hodnota práce – Táto práca zdôrazňuje znaky procesuálno-vzťahového chápania vedenia a predstavuje praktickú pomoc pre učiteľov manažmentu v rámci výučby vedenia.
Kľúčové slová – Leadership (vedenie ľudí), Výučba manažmentu, Vyučovanie
Typ práce – Výskumná práca
Úvod
V posledných rokoch sa učitelia pôsobiaci v oblasti manažmentu stretávajú s požiadavkou zvýšiť dôraz na otázku vedenia ľudí, teda leadershipu vo svojich učebných programoch. Správa Rady pre dokonalosť v manažmente a vedení ľudí CEML (Council for Excellence in Management
Slovak to English: mandate contract General field: Law/Patents Detailed field: Law: Contract(s)
Source text - Slovak
Mandátna zmluva
uzavretá medzi
.................... (obchodné meno)
a
................... (meno a priezvisko)
I.
Zmluvné strany
1.1 ........................(obchodné meno) so sídlom: ...........................................................
IČO: ...................................................................
zapísaný v Obchodnom registri Okresného súdu ........................., oddiel: .........., vložka č. ...........
konajúci prostredníctvom ......................................, (štatutárny orgán /prokurista /splnomocnenec)
ďalej ako „mandatár“
a
1.2 ........................(meno a priezvisko) bytom ............................................., nar. ............
vystupujúci ako podnikateľ pod menom: ............................................................................
miesto podnikania ...............................................
IČO: ...................................................................
zapísaný v ŽR vedenom Okresným úradom ....................................... pod č. ................-........
IČ DPH: SK: .......................................................
zastúpený ................... - ....................., (funkcia, resp. plnomocenstvo)
ďalej ako „mandant“
uzavreli dnešného dňa v súlade s ustanovením §§ 566 a nasl. zákona č. 513/1991 Zb. Obchodný zákonník v platnom znení (ďalej len „ObZ“) túto mandátnu zmluvu:
II.
Predmet zmluvy
2.1 Mandatár sa zaväzuje pre mandanta, v jeho mene a na jeho účet zariadiť nasledovnú obchodnú záležitosť:
nákup tovaru:
druh: ..................................
množstvo: ..........................
hodnota: .............................
(prípadne predaj tovaru; obstaranie prestavby x ks autobusov na propán-butánový pohon a pod.)
uskutočnením právnych úkonov, prípade uskutočnením inej činnosti.
2.2 Mandant sa zaväzuje za to zaplatiť mandatárovi odplatu podľa čl. IV. tejto zmluvy.
2.3 Mandant vystaví mandatárovi bezodkladne po podpise tejto zmluvy písomné plnomocenstvo, ktorým ho splnomocní k zastupovaniu pri uskutočňovaní potrebných právnych úkonov. Plnomocenstvo bude časovo obmedzené.
III.
Pokyny mandanta a spôsob plnenia záväzku
3.1 Mandatár je povinný pri zariaďovaní obchodnej záležitosti postupovať s odbornou starostlivosťou a v súlade so záujmami mandanta. Je povinný pritom rešpektovať všetky jemu známe pokyny mandanta, najmä:
maximálna kúpna cena: ...................... Sk/ ks
najneskorší termín dodania tovaru: .................................
povinnosť zariadiť záležitosť mandatárom osobne: ÁNO/NIE
3.2 Mandant je oprávnený pokyny jednostranne meniť. Na požiadanie mandatára je povinný učiniť tak písomnou formou.
3.3 Ak je to v záujme mandanta požiada mandatár mandanta o zmenu pokynov. Oznámi mu pritom všetky okolnosti, ktoré na jeho rozhodovanie môžu mať vplyv. Bez súhlasu mandanta sa od pokynov môže mandatár odchýliť len ak je to v záujme mandanta, pokiaľ si nemôže vyžiadať jeho včasný súhlas a súčasne mandant odchýlenie sa nezakázal.
3.4 Mandant sa zaväzuje poskytovať mandatárovi včas všetky veci a informácie, ibaže z ich povahy vyplýva, že ich má obstarať mandatár.
3.5 Mandatár sa zaväzuje poskytovať mandantovi na požiadanie správy o spôsobe zariaďovania obchodnej záležitosti.
3.6 Veci zverené mandatárovi v súvislosti so zariaďovaním obchodnej záležitosti, ako i veci získané pre mandanta pri zariaďovaní obchodnej záležitosti sú vlastníctvom mandanta. Mandatár je povinný ich starostlivo uchovávať.
3.7 Bezodkladne po zariadení obchodnej záležitosti mandatár predloží záverečnú správu a vykoná vyúčtovanie. V správe označí osobu/osoby, s ktorou/ktorými uzavrel zmluvu/zmluvy. Pokiaľ boli zmluvy uzavreté písomne, sú prílohou záverečnej správy. Najneskôr spolu so správou vydá mandantovi to, čo v jeho mene pri zariaďovaní obchodnej záležitosti prevzal.
IV.
Odplata, náhrady nákladov a preddavok
4.1 Mandant sa zaväzuje zaplatiť mandatárovi odplatu vo výške .................... Sk bezodkladne po obdržaní záverečnej správy a predložení vyúčtovania.
4.2 Odplata podľa bodu 4.1 sa rozumie bez DPH. Mandatár, platiteľ DPH vyúčtuje i príslušnú DPH vo výške stanovenej platným a účinným zákonom o DPH.
4.3 Mandatár má voči mandantovi nárok na úhradu účelne vynaložených nákladov na splnenie jeho záväzku. Vynaloženie nákladov je povinný mandantovi preukázať. Výška nákladov sa odhaduje na .................... Sk bez DPH.
4.4 Mandant zloží mandatárovi bezodkladne po podpise tejto zmluvy preddavok na náklady spojené s plnením záväzku vo výške ..................... Sk.
V.
Zodpovednosť
5.1 Mandatár nezodpovedá za porušenie záväzku osoby, s ktorou uzavrel zmluvu pri zariaďovaní obchodnej záležitosti.
5.2 Mandatár zodpovedá mandantovi za porušenie jeho príkazov, ibaže ide o prípad odvracania hroziacej škody, alebo ak mandant konanie dodatočne schválil.
5.3 Mandatár zodpovedá mandantovi za poškodenie a/alebo stratu veci zverenej mu v súvislosti so zariaďovaním obchodnej záležitosti, ako i veci, ktorú prevzal v mene mandanta pri zariaďovaní obchodnej záležitosti, ibaže ju nemohol odvrátiť pri vynaložení odbornej starostlivosti.
VI.
Vypovedanie zmluvy
6.1 Mandant i mandatár majú právo mandátnu zmluvu kedykoľvek do okamihu jej splnenia zo strany mandatára i bez udania dôvodu vypovedať. Výpoveď musí byť učinená písomne a doručená druhej zmluvnej strane. Účinky výpovede mandanta nastávajú doručením, pokiaľ mandant neurčil inak. Výpovedná doba v prípade výpovede mandatára je najmenej ........ a začína plynúť deň nasledujúci po doručení výpovede.
6.2 Mandatár je oprávnený a povinný po doručení výpovede nepokračovať v plnení zmluvy. Súčasne je povinný upozorniť mandanta na opatrenia nevyhnutné na odvrátenie mandantovi bezprostredne hroziacej škody. V prípade výpovede zo strany mandatára je mandatár povinný i po zániku záväzku vykonať nevyhnutné opatrenia, ak ho o to mandant písomne požiada.
VII.
Záverečné ustanovenia
7.1 Zmeny tejto zmluvy vyžadujú formu písomného dodatku podpísaného oboma zmluvnými stranami.
7.2 Práva a povinnosti zmluvných strán touto zmluvou výslovne neupravené sa riadia, Obchodným zákonníkom a inými predpismi SR. Všeobecné obchodné podmienky zmluvných strán sa nepoužijú.
7.3 Zmluvné strany sa zaväzujú urovnať všetky spory vzniknuté v súvislosti s touto zmluvou predovšetkým dohodou.
7.4 Ak by niektoré ustanovenie tejto zmluvy bolo alebo sa stalo neplatným, nebudú tým dotknuté ostatné ustanovenia tejto zmluvy. Zmluvné strany sú povinné bezodkladne neplatné ustanovenie nahradiť novým, zodpovedajúcim hospodárskemu účelu tejto zmluvy, ktorý zmluvné strany sledovali v čase jej podpisu.
7.5 Táto zmluva nadobúda platnosť dňom podpisu obomi zmluvnými stranami.
7.6 Táto zmluva bola vyhotovená v dvoch exemplároch s platnosťou originálu, pričom každá zo zmluvných strán obdrží jedno vyhotovenie.
7.7 Zmluvné strany vyhlasujú, že si túto zmluvu prečítali a že táto, tak ako bola vyhotovená, zodpovedá ich skutočnej vôli, ktorú si vzájomne vážne, zrozumiteľne a úplne slobodne prejavili, na dôkaz čoho pripájajú svoje podpisy/podpisy svojich štatutárnych orgánov.
Identification number: ................................................................... registered in Business register of District court in ........................., section .........., file number ..........., acting through mediation of ......................................, (statutory body /authorised agent/attorney)
hereinafter as „mandatary“
and
1.2 ........................(first name and surname) domiciled at ............................................., born on ...................., acting as entrepreneur under business name .................... ...................................., registered office at ........................................, Identification number ..................... registered in commercial register administered by district authorities in .......................... with file number ................-........ IČ DPH: SK: ......................................................., representated by .......... - ....................., (attribution/procuration)
hereinafter as „mandator“
concluded the present-day Mandate contract in accordance with law in force, enactment §§ 566 and Act No.: 513/1991 of Commercial Code.
II.
Subject of the Mandate contract
2.1 Mandatary is obliged to arrange the business affair on behalf of, at the expense of and for Mandator as follows:
purchase of goods:
item: ..................................
quantity: ..........................
value: .............................
(eventually sale of goods, provision of transformation of ... buses to propane drive, etc.)
by execution of legal act, eventually by means of other action.
2.2 Mandator is obliged to refund the wage to Mandatary, according to section IV. of Mandate contract.
2.3 Immediately after signature of Mandate contract, Mandator shall provide Mandatary with letter of attorney which shall confer authority on Mandatary for execution of necessary legal affairs. The delegation of powers shall be valid for limited period.
III.
Directives of Mandator.
Fulfillment of obligations.
3.1 Mandatary is obliged to act professionally and in accordance with Mandator`s interests throughout the arrangement of the business affair. Mandatary is therewithal obliged to respect all Mandator`s directives which Mandatary becomes acquainted with, particularly:
maximum cost of acquisition: ...................... Sk/ pc
deadline of consignment: .................................
obligation to arrange the business affair by Mandatary in person: yes/no
3.2 Mandator shall possess the unilateral authority to alter the directives. Upon the request of Mandatary, Mandator is obliged to alter the directives exclusively in written form.
3.3 Mandatary shall apply for alteration of directives provided that the alteration is in the interest of Mandator. Mandatary shall simultaneously provide Mandator with all circumstances which could have effect on Mandator`s decision-making. Provided that Mandatary is unable to apply for alteration of directives in due time and simultaneously Mandator did not forbid the derogation from the directives, Mandatary is allowed to derogate from Mandator`s directives without Mandator`s permission only if doing so would be in Mandator`s interest.
3.4 Mandator is obliged to provide Mandatary with all necessary information and matters in due time save the information and matters are to be obtained by Mandatary.
3.5 Upon Mandator`s request, Mandatary is obliged to provide Mandator with reports concerning the arrangement of business affair.
3.6 Matters entrusted to Mandatary throughout and in connection with the arrangement of the business affair as well as matters obtained for Mandator throughout the arrangement of the business affair become property of Mandator. Mandatary is obliged to retain the matters thoroughly.
3.7 Immediately after settling the business affair, Mandatary shall submit a final report and a statement of costs to Mandator, in which Mandatary shall define business partners and contracts concluded. Provided that contracts concluded were put in written form, Mandatary shall attach the contracts to the final report. Mandatary shall hand over all matters obtained on behalf of Mandator throughout the arrangement of the business affair to Mandator, at latest together with the final report.
IV.
Wage, reimbursement of expenses and advance payment
4.1 Mandator is obliged to refund the wage to Mandatary in the amount of .................... Sk immediately after the receipt of final report and statement of costs.
4.2 Wage aforesaid in 4.1 is stated without VAT. Mandatary, taxpayer of VAT shall charge out respective amount of VAT, given by VAT laws in force.
4.3 Mandatary is entitled to claim the reimbursement of legitimate expenses spent on fulfillment of Mandatary`s obligation from Mandator. Mandatary is obliged to vindicate the appropriateness of the expenses. The presumed amount of expenses is .................... Sk, VAT excluded.
4.4 Immediately after signing of Mandate contract, Mandator shall refund advance payment designated to cover expenses connected with fulfillment of Mandatary`s obligation in the amount of ..................... Sk.
V.
Liability
5.1 Mandatary does not take any liability for business partner`s violation of agreement involved in arranging the business affair.
5.2 Mandatary takes liability for breaking the directives given by Mandator save the case that Mandator has additionally approved Mandatary`s action or the case of averting damage.
5.3 Mandatary accounts to Mandator for damaging and/or forfeiture of matter entrusted to Mandatary throughout the arrangement of the business affair as well as matters assumed by Mandatary on behalf of Mandator throughout the arrangement of the business affair save the case that Mandatary was not able to avert the damage throughout the professional arrangement of the business affair.
VI.
Termination of Mandate contract
6.1 Mandator in conjunction with Mandatary have a right to terminate the Mandate contract at any time until the moment of Mandatary`s fulfillment of obligation, even without reasoning. Termination shall be put in written and delivered to other contracting party. Termination of Mandate contract initiated by Mandator shall come into effect in the moment of delivery and is subject to Mandator`s determination. Termination of Mandate contract initiated by Mandatary shall come into effect in the period of ........ which starts to lapse the day after the delivery of termination.
6.2 Mandatary is entitled and obliged to cease the fulfillment of obligation in the moment of delivery of termination. Mandatary is simultaneously obliged to bring measures necessary to avert direct damages to Mandator`s notice. In case of termination of Mandate contract initiated by Mandatary, Mandatary is obliged to take all necessary measures when Mandator sends written request to do so, even if Mandatary`s obligation is terminated.
VII.
Additional regulations
7.1 All amendments shall be put in written in form of amendment signed by both contracting parties.
7.2 All rights and obligations of both contracting parties unspecified by this contract are regulated by the Commercial code and other legal enactments of force in Slovak republic. General commercial terms of contracting parties do not apply.
7.3 Contracting parties are obliged to settle all disagreements initiated by this contract mainly by mutual consensus.
7.4 Provided that some part of Mandate contract is or becomes of no validity, no other regulations of Mandate contract shall be affected. Contracting parties are obliged to immediately replace invalid regulations by new ones, corresponding with economic scope of current Mandate contract, pursued by contracting parties in time of its signature.
7.5 Mandate contract comes into force by the day of signing the contract by both contracting parties.
7.6 Mandate contract is made in two specimens, both of which have force of original. Both contracting parties shall receive one copy.
7.7 Contracting parties proclaim that Mandate contract was read by them, the way it was executed is in accordance with their free wills which they demostrated in profound, comprehensible and regular manner in witness whereof they sign their hands/sign the hands of their statutory bodies.
Slovak to Polish: analiza krynica General field: Bus/Financial Detailed field: Economics
Source text - Slovak Analiza ekonomiczno-finansowa
1. Wprowadzenie
Analiza dotyczy projektu budowy iluminacji świetlnej 22 obiektów zlokalizowanych na terenie miasta Krynica Zdrój. Zadanie będzie prowadzone w ramach projektu PWT PL-SK 2007 – 2013, dlatego zakres i sposób przeprowadzenia analizy dostosowano do wymagań tego projektu. Ponadto skorzystano z wytycznych dokumentu „Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007 – 2013 Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód”.
Zgodnie ze sporządzonym budżetem zadania, realizacja przedmiotowego projektu będzie kosztować 461 313,50 €. Budżet zadania zakłada uzyskanie dotacji z EFRR w wysokości 85% wartość projektu, pozostałe 15% kosztów projektu zostanie sfinansowane ze środków krajowych. Projekt nie generuje zysku, jego realizacja ma na celu przyczynić się do poprawienia atrakcyjności miasta, poszczególnych miejsc i obiektów a jednocześnie przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa ich najbliższego otoczenia.
Zgodnie z zapisami art. 39 rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006, analizowane zamierzenie nie należy do grupy projektów dużych. Projekty takie, to operacje o koszcie całkowitym przekraczającym 25 mln €.
2. Efekt rzeczowy projektu oraz ocena przyjętych założeń budżetowych
Zgodnie z ideą realizacji projektu ma on zapewnić poprawę oferty turystycznej miasta, poprzez uatrakcyjnienie charakterystycznych obiektów w mieście, wydłużenie czasu, jaki osoby odwiedzające miasto spędzają poza kwaterami, a także zmniejszenie ilości aktów wandalizmu.
Cele te zostaną zrealizowane poprzez wykonanie iluminacji świetlnej 22 obiektów znajdujących się na terenie miasta.
Obiektami tymi są:
Autorzy projektu zakładają iluminację głównie obiektów małej architektury oraz zabytkowych budynków sakralnych i związane z uzdrowiskowym charakterem Krynicy-Zdroju. Uzupełnieniem oferty są iluminacje miejsc, w których można znaleźć ukojenie (stawy, alejka drzew). Należy uznać, że dobór iluminowanych obiektów, w stosunku do zamierzonego celu jest właściwy.
Udział kosztów realizacji poszczególnych iluminacji w ogólnych kosztach realizacji (bez kosztów towarzyszących) przedstawia się następująco:
Tab.1 Udział obiektów w kosztach ogólnych budowy iluminacji
LP Obiekt koszt całkowity udział procentowy
Analiza planowanych kosztów realizacji (oparta na porównaniu planowanych kosztów realizacji iluminacji z kosztami iluminacji realizowanych w innych miastach), nie wykazała przyjęcia parametrów odbiegających od cen rynkowych. Podkreślić natomiast należy niski (jednak realny) udział kosztów prac projektowych w ogólnych kosztach realizacji przedsięwzięcia 3,18% w stosunku do przyjmowanego standardowo poziomu 5%.
3. Analiza przedsięwzięcia pod względem wymogów jakie muszą spełniać projekty ubiegające się o dofinansowanie z programu PWT PL-SK 2007 – 2013
Zgodnie z wytycznymi dokumentu „Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007 – 2013 Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód”, dla analizowanego projektu nie ma konieczności sporządzania analizy finansowej.
Analizę taką przeprowadza się celem ustalenia luki w finansowaniu, będącej podstawą dla wyliczenie poziomu dofinansowania. W przypadku projektów nie generujących dochodu i nie objętych pomocą publiczną w rozumieniu art. 87 TWE (a takim jest analizowany projekt), poziom dofinansowania ustala się przy zastosowaniu stopy dofinansowania, określonej dla danego programu operacyjnego. W przypadku omawianego zadania, możliwym jest ubieganie się o dofinansowanie projektu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokości 85% ogólnych kwalifikowanych kosztów realizacji zadania (€ 392 116,48).
Przeprowadzona poniżej analiza kosztów i korzyści realizacji zadania (metodą CBA), daje możliwość oszacowania kosztów i korzyści realizacji projektu z punktu widzenia całej społeczności. Jest to szczególnie istotne w przypadku projektów nie generujących dochodu. Jeżeli projekt, nie generujący dochodu – zatem nie opłacalny sam w sobie, nie generowałby korzyści z punktu wodzenia społeczności, jego realizacja byłaby bezcelowa.
Analiza kosztów i korzyści w przypadku projektów nie zaliczanych do kategorii dużych, prowadzi się w sposób uproszczony. Opiera się ona na oszacowaniu ilościowym i jakościowym skutków realizacji projektu. Ponadto, analiza winna wykazać, że realizacja projektu stanowi dla społeczeństwa najtańszy wariant.
Przeprowadzone w punkcie drugim niniejszej analizy wnioskowanie odnośnie planowanych kosztów i doboru miejsc iluminowanych – w kontekście założonego celu, wykazało prawidłowość poczynionych założeń budżetowych. Za bazę porównawczą przyjęto poziom cen wykonania iluminacji obiektów sakralnych i zaliczanych do małej architektury realizowanych na terenie Krakowa. Ponadto wyliczony udział kosztów projektowych w ogólnych kosztach budowy jest niższy niż standardowo przyjmowany. Można zatem uznać, że budżet zadania, przewiduje realizację projektu, z założeniem minimalizacji kosztów realizacji.
Szacowanie korzyści generowanych przez projekt w jego otoczeniu opiera się na założeniu zwiększenia wykorzystania lub zmniejszenia redukcji tzw. uchwytnych (use value) i nieuchwytnych wartości (non use value) obszaru, na którym przedsięwzięcie jest wdrażane. Dla korzyści opartych na uchwytnych wartościach możliwe jest przeprowadzenie procesu wyceny, natomiast dla wartości nieuchwytnych przyporządkowanie wag, przedstawiających ich znaczenie w procesie oceny. Wyżej wymienione. podejście pozwala na zastosowanie koncepcji Całkowitej Wartości Ekonomicznej projektu (Total Economic Yalue).
Tab 2. Definicje wartości uchwytnej i nieuchwytnej
Całkowita Wartość Ekonomiczna wartość uchwytna wartość nieuchwytna
Wartość Uchwytna wartość uchwytna bezpośrednio wartość uchwytna pośrednio wynika z użytkowania dóbr i usług danego terenu przez jego mieszkańców (wycena na podstawie cen rynkowych dóbr i usług i/lub na podstawie kosztów neutralizacji powstałych zanieczyszczeń, zasady skłonności do poniesienia kosztów 'willingness to pay' oraz metody zakupów prewencyjnych 'preventive expenditure');
Wartość Nieuchwytna wartość nieuchwytna - wynika z możliwości korzystania z zasobów nie związanych z zachowaniami konsumpcyjnymi; wartość ta opiera się na zachowaniu na danym terenie różnorodności przyrodniczych, stworzenia warunków do rekreacji, ochrony środowiska czy poprawy krajobrazu (trudności z wyceną ze względu na brak powiązań z rynkiem dóbr i usług; stosowana metoda wyceny - zasady skłonności do poniesienia kosztów 'willingness to pay');
W trakcie realizacji, a następnie po wdrożeniu do eksploatacji, nowa infrastruktura ochrony środowiska będzie oddziaływać na swoje otoczenie. Wzajemna korelacja inwestycji z otoczeniem może przyjąć, z punktu widzenia skutków oddziaływania, wewnętrzną i zewnętrzną postać. I tak zewnętrzne efekty dotyczą generalnie otoczenia, które ponosi »koszty / «zyskuje korzyści i nie otrzymuje jakiekolwiek »kompensaty / «nagrody. Tego typu oddziaływanie projektu na otoczenie jest rozpatrywane w analizie CBA, całkowicie pomijając efekty wewnętrzne, gdzie kwestie kompensaty za poniesione koszty i/lub nagrody jako odzwierciedlenie otrzymywanych korzyści uznaje się za kwestię uzgodnioną. Kolejnym z kryteriów identyfikacji efektów oddziaływania projektu na otoczenie jest stopień i znaczenie wzajemnych powiązań. Również w tym przypadku, używając szeregu metod eliminacji, a przede wszystkim wskazań oceny oddziaływania projektu na środowiska, zdefiniowane wcześniej zewnętrzne efekty oddziaływania zostały zweryfikowane według przyjętych kryteriów. Wśród przyjętych kryteriów można przede wszystkim wyróżnić:
• oddziaływanie na społeczeństwo, środowisko naturalne,
• zakres oddziaływania,
• okres oddziaływania,
• odwracalność efektów oddziaływania.
Na podstawie wyżej zaprezentowanego podejścia, określono następujące zewnętrzne efekty oddziaływania projektu na otoczenie, a przede wszystkim na zmiany w jego całkowitej wartości ekonomicznej.
Tab 3. Zewnętrzne efekty oddziaływania projektu na otoczenie
Kategoria całkowitej wartość ekonomicznej Kwantyfikacja oddziaływania projektu na otoczenie
Wartość uchwytna bezpośrednio (direct use value)
brak takich wartości
Wartość uchwytna pośrednio (indirect use value)
Turystyka
- zwiększenie oferty turystycznej miasta Miasto stanie się bardziej atrakcyjne, poprzez podkreślenie cennych architektonicznie, krajobrazowo i historycznie obiektów. Obejrzenie obiektów oświetlonych wymagać będzie przebywania turystów w przestrzeni publicznej dłużej niż obecnie (do ok. 17 w sezonie jesienno - zimowym). Efekty te przełożą się na większe wpływy branży turystycznej oraz handlu.
Z uwagi na brak narzędzia do oszacowania w jakim stopniu wpływy te zostaną zwiększone, zaniechano podawania szacunków, jako obarczonych zbyt dużym błędem.
Bezpieczeństwo
- wykonanie iluminacji, przełoży się do poprawy bezpieczeństwa na terenie miasta Obecnie osoby przebywające w nieoświetlonych częściach miasta narażone są na rozboje i kradzieże. Eliminacja takich miejsc, zmniejsza to ryzyko.
Podobnie jak w przypadku poprzednich dwóch efektów brak jest możliwości oszacowania zysków z niego płynących – z uwagi na zbyt dużą zmienność i brak danych statystycznych.
Należałoby określić spodziewany spadek przestępstw i występków, a na jego podstawie spadek wydatków na ich ściganie, pomocy medycznej oraz straty branży turystycznej, spowodowanej negatywną opinią nt bezpieczeństwa miasta.
Bezpieczeństwo
- redukcja aktów wandalizmu Obiekty, staną się bardziej widoczne, a przez to mniej narażone na akty wandalizmu.
Pociąga to za sobą korzyści związane z redukcją wydatków na ich naprawę.
Niestety i w tym przypadku nie ma możliwości wyliczenia w jakim stopniu realizacja projektu zredukuje te wydatki. Można jedynie stwierdzić, że taka korzyść wystąpi.
Wartość nieuchwytna (non use value)
Estetyka
- dbałość o stan obiektów Realizacja projektu, spowoduje poprawa estetyki miasta.
Efekt ten będzie realizowany poprzez podkreślenie ciekawych architektonicznie, historycznie oraz krajobrazowo miejsc, a dodatkowo ich wyeksponowanie będzie obligowało władze miasta do zwiększenia starań w zakresie dbałości o ich stan.
Estetyka
- podkreślenie elementów stanowiących o historii uzdrowiska, a odróżniających je od innych uzdrowisk
Oświetlenie uliczne, zaprojektowane pod kątem wymagań, koniecznych dla zapewnienia bezpieczeństwa ruchu, jest niewystarczające dla odpowiedniego wyeksponowania zarówno otoczenia ulic jak i budynków. Stąd potrzeba stosowania dodatkowych, indywidualnie zaprojektowanych systemów oświetleniowych, które stają się ważnym elementem tworzenia atrakcyjnego wyglądu obiektów w porze nocnej.
Doznania z pobytu w mieście
- podkreślenie uzdrowiskowego charakteru miasta Budowa iluminacji wiąże się z wytworzeniem specyficznego, kameralnego klimatu. Efekt ten (zwłaszcza w kontekście planowanej nocnej trasy turystycznej) winien wzmocnić efekt przyjazności miasta i kameralnego charakteru centrum, przez co podnieść odsetek osób przekonanych o wysokich walorach rekreacyjnych Krynicy Zdroju.
Prócz tego z niewymienionych korzyści należy wziąć pod uwagę:
• korzyści wynikające z dodatkowego zatrudnienia,
• wzrost wartości nieruchomości zlokalizowanych w pobliżu iluminowanych projektów
• wzrost wiedzy technicznej osób zaangażowanych w realizację a następnie utrzymanie iluminacji. Zakłada się bowiem realizację projektu z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, wydłużających żywotność punktów świetlnych (standardowo żywotność żarówek wynosi 1 rok) oraz minimalizujących zużycie energii.
4. Analiza wskaźników ekonomicznych
Projekt iluminacji 22 obiektów na terenie miasta Krynica Zdrój z założenia jest projektem nie generującym dochodu. Analizę wskaźników ekonomicznych przeprowadzono by wykazać, że projekt ten ma szansę realizacji jedynie po dofinansowaniu jego realizacji środkami zewnętrznymi.
Projekty, dla których wskaźnik ENPV jest niższy od zera, nie kwalifikują się do uzyskania dotacji, wyjątek stanowią projekty, generujące znaczące korzyści, których nie można było wycenić a zostały określone – tak jak w przypadku analizowanego projektu – w formie opisowej. Jednocześnie należy podkreślić, że koszty eksploatacji urządzeń będą pokrywane z wydatków bieżących budżetu miasta, który jest dostatecznie duży by je pokryć (w bieżącym budżecie na zadania zakresu oświetlenia przeznaczono 1.129.145 zł).
Dla obliczenia wskaźnika ENPV przyjęto następujące dane wyjściowe:
• koszt realizacji inwestycji (100% wydatków na uruchomienie inwestycji) z rozbiciem na kolejne lata – opisany w budżecie projektu;
• czas eksploatacji – przyjęto 15 letni okres eksploatacji, oraz trzy letni okres gwarancji (jest to okres w którym urządzenia winny zachować pełną sprawność a jednocześnie nie jest tak długi by zaszła podczas niego konieczność przemodelowania iluminacji obiektów);
• koszt konserwacji urządzeń – przyjęto stawkę 2 €/miesiąc za punkt świetlny (na podstawie stawek utrzymana iluminacji stosowanych w Krakowie). Ilość punktów świetlnych na podstawie posiadanych informacji określono na 301szt. Miesięczne koszty konserwacji ustalono w ten sposób na 602 € / miesiąc. Koszt zasilania urządzeń w energię elektryczną określono jako iloczyn łącznej mocy punktów świetlnych (15,8 kW) i kosztu zakupu 1 kW energii, przyjęto dobowy czas pracy iluminacji 11 godzin.
• zgodnie z wytycznymi przyjęto stopę dyskontową na poziomie 5,5%.
Przyjmując powyższe założenia określono ekonomiczną bieżącą wartość netto (ENPV), ekonomiczną wewnętrzną stopę zwrotu (EIRR) oraz wskaźnik korzyści – koszty.
Tab 4. Wyliczenie wskaźników ekonomicznych projektu
rok dochody koszty uruchomienia inwestycji koszty utrzymania iluminacji suma kosztów różnica sum korzyści i kosztów (netto)
ENPV -154 273,67 €
EIRR brak możliwości wyliczenia
B/C 0
Projekt cechuje się ujemnym wskaźnikiem wpisującym teraźniejszą wartość netto inwestycji, określoną metodą dyskontową przyszłych wpływów i korzyści. Z uwagi na brak dochodów nie można określić stopy zwrotu zaangażowanych w inwestycję środków, co oznacza że projekt nie wygeneruje dochodów, które pokryły by nakłady inwestycyjne. Także bieżące koszty funkcjonowania inwestycji będą pokrywane z budżetu gminy. Również trzeci z zastosowanych wskaźników wykazuje, że projekt nie jest dochodowy (aby za taki go uznać wskaźnik B/C winien przyjąć wartości wyższe od jedności).
Otrzymane wskaźniki wyraźnie wykazują, że środki zainwestowane w jego realizację, nie będą skutkowały generowaniem dochodów dla wnioskodawcy. Zatem uzasadnione jest jej wsparcie środkami z funduszu EFRR, ponieważ przedsięwzięcie to, jak wykazano wcześniej projekt niesie ze sobą wiele korzyści dla społeczeństwa.
5. Podsumowanie
Powyżej przedstawione korzyści społeczne pozwalają na konstatację, iż wdrożenie przedsięwzięcia jest korzystne z punktu widzenie dalszego rozwoju turystyki na terenie Krynicy Zdroju. Zaniechanie realizacji przedsięwzięcia może spowodować potencjalną degradację cennych obiektów. Zaniechanie działań zmierzających do rozwijania oferty turystycznej, a takim z pewnością jest analizowany projekt, może doprowadzić do stopniowego zmniejszania się ilości turystów i kuracjuszy odwiedzających Krynicę Zdrój.
Zgodnie z założeniami projektu, nie generuje on dochodów, zatem nie może on posiadać korzystnych wskaźników ekonomicznych. W celu ustalenia całkowitych korzyści społecznych generowanych przez przedsięwzięcie konieczne przede wszystkim uwzględnienie ww. efektów nieuchwytnych, które są wyłączone z procesu kwantyfikacji.
Translation - Polish Ekonomicko-finančná analýza
1. Úvod
Analýza sa týka projektu inštalácie osvetlenia 22 objektov nachádzajúcich sa na území mesta Krynica Zdrój. Inštalácia sa uskutoční v rámci projektu PWT PL-SK 2007 – 2013, preto je rozsah a forma vypracovania analýzy prispôsobená podmienkam daného projektu. Navyše sú použité smernice „Národného strategického referenčného rámca 2007 – 2013 Návrh usmernení na vybrané témy súvisiace s prípravou investičných projektov, vrátane projektov, ktoré generujú výnosy”.
V súlade zo schváleným rozpočtom projektu bude realizácia predmetného projektu vyžadovať 461 313,50 €. Projektový rozpočet predpokladá získanie dotácie z EFRR vo výške 85% celkovej hodnoty projektu, zvyšných 15% nákladov bude financovaných zo štátnych prostriedkov. Projekt negeneruje výnosy; jeho realizácia má za cieľ zvýšiť atraktivitu mesta, jednotlivých mestských lokalít a objektov a zároveň sa pričiniť o zvýšenie bezpečnosti okolia.
V súlade s článkom 39 nariadenia Rady (ES) č. 1083/2006, analyzovaný zámer nepatrí do skupiny veľkých projektov. Veľkými projektmi sa rozumejú operácie, ktorých celkové náklady prevyšujú 25 mil. €.
2. Hmotný výsledok projektu, zhodnotenie prijatých rozpočtových predpokladov
V súlade s hlavnou myšlienkou projektu má daný projekt zaistiť zlepšenie turistickej atraktivity mesta prostredníctvom zatraktívnenia charakteristických objektov v meste, predĺženie doby, ktorú návštevníci využívajú na spoznávanie mesta ako aj zníženie množstva prejavov vandalizmu.
Tieto ciele budú dosiahnuté prostredníctvom inštalácie osvetlenia 22 objektov na území mesta.
Danými objektmi sú:
Autori projektu rátajú s osvetlením objektov malej architektúry, historických sakrálnych budov či budov spojených s kúpeľným charakterom mesta Krynica Zdrój. Doplnkovou súčasťou projektu je osvetlenie miest určených pre odpočinok (rybníky, stromoradia). Je potrebné dodať, že výber osvetlených objektov je pre dosiahnutie zameraného cieľa podstatný.
Rozdelenie nákladov na jednotlivé zdroje osvetlenia je v rámci celkových nákladov (bez pridružených nákladov) projektu nasledovný:
Tab.1 Rozdelenie objektov v rámci celkových nákladov na inštaláciu osvetlenia
LP Objekt Celkové náklady Percentuálny podiel
Analýza plánovaných nákladov projektu (postavená na porovnaní plánovaných nákladov na inštaláciou osvetlenia s nákladmi na projekty inštalácie osvetlenia zrealizovaných v iných mestách) nevykázala podstatné rozdiely od trhových cien. Naopak je potrebné zdôrazniť nízky (no reálny) podiel nákladov na projektové práce v rámci celkových nákladov realizácie projektu - 3,18% v porovnaní so štandardným podielom na úrovni 5%.
3. Analýza zámeru vzhľadom na podmienky, ktoré musia spĺňať projekty uchádzajúce sa o dofinancovanie z programu PWT PL-SK 2007 – 2013
V súlade so smernicami „Národného strategického referenčného rámca 2007 – 2013 Návrh usmernení na vybrané témy súvisiace s prípravou investičných projektov, vrátane projektov, ktoré generujú výnosy”, analyzovaný projekt si nevyžaduje prípravu finančnej analýzy.
Daná analýza sa vykonáva s cieľom určiť schodok vo financovaní, ktorý je základom pre stanovenie miery financovania. V prípade projektov, ktoré negenerujú výnosy a na ktoré sa nevzťahuje verejná podpora v zmysle článku 87 ES (akým je práve analyzovaný projekt), miera financovania sa určuje pri stanovení sadzby financovania, určenej pre daný program. V prípade daného projektu je možné sa uchádzať o financovanie z Európskeho fondu regionálneho rozvoja vo výške 85% celkových oprávnených nákladov realizácie projektu (€ 392 116,48).
Nižšie uvedená analýza nákladov a prospechu realizácie projektu (metódou CBA) dáva možnosť odhadnúť náklady a prospech realizácie projektu z pohľadu celého spoločenstva. Obzvlášť dôležité je to v prípade projektov, ktoré negenerujú výnosy. Ak by projekt, ktorý nevykazuje výnosy, teda je sám osebe neziskový, negeneroval prospech z pohľadu spoločenstva, jeho realizácia by nemala zmysel.
Analýza nákladov a prospechu v prípade projektov mimo skupiny veľkých projektov sa vykonáva v zjednodušenej forme. Opiera sa o kvalitatívno-kvantitatívny odhad výsledkov realizácie projektu. Navyše analýza musí ukázať, že realizácia projektu stanovuje pre spoločenstvo najlacnejší variant.
Druhý bod tejto analýzy obsahuje odvodené plánované náklady a výber osvetlených miest. V kontexte plánovaného cieľa sa ukázala zhoda nákladov s predpokladaným rozpočtom. Referenčným rámcom pre výpočet cien za inštaláciu osvetlenia sakrálnych budov a malej architektúry bol súbor cien za rovnaké služby v meste Krakov. Navyše hodnota projektových nákladov v rámci celkových nákladov je nižšia než štandardne predpokladaná. Preto je možné konštatovať, že rozpočet projektu je pre realizáciu daného projektu stanovený priaznivo s predpokladom minimalizácie nákladov na realizáciu.
Ohodnotenie prospešnosti projektu je založené na predpoklade zvyšovania alebo znižovania tzv. úžitkovej (use value) a spoločenskej (non use value) hodnoty daného územia, na ktorom sa projekt realizuje. Pre stanovenie prospešnosti určenej na základe úžitkových hodnôt je možné vypočítať cenu, na druhej strane spoločenská hodnota môže nachýliť misky váh, keďže zohľadňuje aj iné charakteristiky procesu hodnotenia. Vyššie spomenutý prístup umožňuje aplikovať koncepciu celkovej ekonomickej hodnoty projektu (Total economic value).
Tab. 2. Definície úžitkovej a spoločenskej hodnoty
Celková ekonomická hodnota Úžitková hodnota spoločenská hodnota
Úžitková hodnota Priama úžitková hodnota Nepriama úžitková hodnota je daná mierou využitia výdobytkov a služieb na danom území jeho obyvateľmi (ocenenie na základe trhových cien výdobytkov a služieb a/alebo na základe nákladov potrebných na odstránenie vzniknutého znečistenia, zásady ochoty niesť náklady 'willingness to pay' či metódy predbežných nákladov 'preventive expenditure');
Spoločenská hodnota Spoločenská hodnota je daná možnosťou využívania výdobytkov, ktoré nespadajú do rámca konzumu, táto hodnota je založená na zachovaní prírodných špecifík danej oblasti, vytvorení priaznivých podmienok pre rekreáciu, ochrane prostredia či skvalitnenia krajiny (kvantifikácia je značne komplikovaná, vzhľadom na chýbajúce styčné plochy s trhom, výdobytkami či službami; použitá metóda ohodnotenia – zásady ochoty niesť náklady 'willingness to pay');
Počas realizácie a následného využívania v praxi bude nová infraštruktúra ochrany prostredia pôsobiť na svoje okolie. Vzájomná korelácia investície a jej okolia môže z hľadiska účinkov pôsobenia nadobudnúť vnútornú a vonkajšiu formu. Takým spôsobom sa vonkajšie účinky týkajú hlavne okolia, ktoré ponesie »náklady / «má prospech a zároveň nezískava žiadnu »náhradu nákladov / «odmenu. Taký typ pôsobenia projektu na okolie je charakterizovaný v analýze CBA, pričom celkom opomína vnútorné pôsobenie, kde náhrada nákladov a/alebo odmena vo forme získaných výhod sa považuje za zaručenú. Ďalším kritériom pre určenie účinkov pôsobenia projektu na okolie je stupeň a význam vzájomných väzieb. Aj v tomto prípade, za súčasného použitia radu vylučovacích metód a predovšetkým vyhodnotenia pôsobenia projektu na prostredie, boli vyššie definované vnútorné účinky pôsobenia preverené na základe prijatých kritérií, medzi ktoré môžeme zaradiť najmä:
• dopad na spoločnosť, prírodné prostredie,
• oblasť pôsobenia,
• dobu pôsobenia,
• zvratnosť účinkov pôsobenia.
Na základe vyššie predstaveného prístupu uvádzame nasledujúce vnútorné formy pôsobenia projektu na okolie a predovšetkým na zmeny celkovej ekonomickej hodnoty projektu.
Tab. 3. Vnútorné pôsobenie projektu na okolie
Celková ekonomická hodnota Kvantifikácia pôsobenia projektu na okolie
Priama úžitková hodnota (direct use value)
Neprítomnosť takej hodnoty
Nepriama úžitková hodnota (indirect use value)
Turistika
- zvýšenie turistickej atraktivity mesta Mesto sa prostredníctvom zvýraznenia architektonicky cenných, krajinných a historických objektov stane atraktívnejším. Obhliadka osvetlených objektov si vyžiada viac času než normálne (na jeseň a v zime do 17. hod), čo sa odrazí na cestovnom ruchu a obchode.
Vzhľadom na nemožnosť kvantifikácie miery zmeny k lepšiemu sa upúšťa od ohodnotenia ako príliš neurčitého.
Bezpečnosť
- inštalácia osvetlenia sa odrazí na zvýšení bezpečnosti na území mesta Občania bývajúci v neosvetlených častiach mesta sa vo všeobecnosti často stretávajú s násilím a krádežami. Eliminácia tmavých miest znižuje dané riziko.
Podobne ako v prípade dvoch predošlých účinkov neexistuje možnosť exaktne určiť mieru prospechu vyplývajúcich z inštalácie, z dôvodu neurčitosti a chýbajúcich štatistických údajov.
Bolo by však na mieste opísať pokles zločinnosti a na základe toho pokles nákladov na trestné stíhania, zvýšenej činnosti záchrannej služby a straty cestovného ruchu, zapríčinenej nedôverou v bezpečnosť mesta.
Bezpečnosť
- redukcia prejavov vandalizmu Objekty budú viditeľnejšie a preto menej ohrozené vandalizmom.
Sprievodným znakom je zníženie nákladov spojených s nápravou prejavov vandalizmu.
Bohužiaľ, ani v tomto prípade nie je možné určiť, do akého stupňa realizácia projektu zníži spomenuté náklady. Je možné len konštatovať, že zníženie miery vandalizmu a nákladov na odstránenie jeho následkov je zaručené.
Spoločenská hodnota (non use value)
Estetika
- starostlivosť o stav objektov Realizácia projektu značne zlepší estetiku mesta.
Tento efekt sa uskutoční prostredníctvom zdôraznenia architektonicky, krajinne a historicky cenných miest a navyše ich odhalenie a zvýraznenie bude zaväzovať samosprávu k zvýšenej miere starostlivosti o ich stav.
Estetika
- zdôraznenie prvkov zvýrazňujúcich históriu kúpeľov a odlišnosť mesta od iných kúpeľných miest
Momentálny stav pouličného osvetlenia, ktorého rozšírenie je nevyhnutné pre zvýšenie bezpečnosti v meste, je nedostatočné pre potreby náležitého osvetlenia ulíc ako aj budov. Odtiaľ vyvstáva potreba inštalácie dodatočných systémov osvetlenia, ktoré sa stanú dôležitým prvkom pre vytvorenie atraktívneho vzhľadu objektov počas noci.
Dojmy z pobytu v meste
- zdôraznenie kúpeľného charakteru mesta Inštalácia osvetlenia je úzko spojená s vytvorením špecifickej, komornej atmosféry. Tento efekt (obzvlášť dôležitý v kontexte plánovanej nočnej turistickej trasy) podtrhne prívetivý charakter mesta a komornej atmosféry centra, čím sa zvýši množstvo ľudí oceňujúcich vysokú rekreačnú hodnotu mesta Krynica Zdrój.
Popri tom je potrebné vziať do úvahy:
• Výhody vyplývajúce z nárastu zamestnanosti,
• Nárast hodnoty nehnuteľností v okolí osvetlených objektov
• Nárast technických vedomostí u osôb zapojených do inštalácie a následnú údržbu osvetlenia. Predpokladá sa totiž realizácia projektu s použitím moderných technológií, ktoré predlžujú životnosť zdrojov svetla (štandardná životnosť žiaroviek dosahuje 1 rok) a minimalizujú energetickú náročnosť.
4. Analýza ekonomických ukazovateľov
Projekt osvetlenia 22 objektov na území mesta Krynica Zdrój je projektom, ktorý negeneruje výnosy. Analýza ekonomických ukazovateľov je uvedená z toho dôvodu, aby sa potvrdilo, že projekt má šancu na realizáciu jedine v prípade jeho financovania z vonkajších zdrojov.
Projekty, ktorých ukazovateľ ENPV je nižší ako nula, nie sú spôsobilé pre udelenie dotácií. Výnimku tvoria projekty, vytvárajúce značný prospech, ktorý nie je možné kvantifikovať a preto boli – ako je to aj v prípade analyzovaného projektu – charakterizované formou opisu. Zároveň je potrebné zdôrazniť, že prevádzkové náklady osvetlenia sa budú pokrývať z bežných výdavkov mestského rozpočtu, ktorý je pre pokrytie prevádzkových nákladov dostatočný (v tohtoročnom rozpočte je na osvetlenie vyhradených 1 129 145 PLN).
Pre výpočet ukazovateľa ENPV boli použité nasledujúce výstupné dáta:
• Náklady na realizáciu investície (100% nákladov na rozbehnutie investície) rozložené na budúce roky – popísané v rozpočte projektu;
• Doba prevádzkovania – bola stanovená 15 ročná doba prevádzkovania a 3 ročná záručná doba (lehota počas ktorej si musí zariadenie zachovať plnú funkčnosť nie je natoľko dlhá, aby počas nej nebolo možne prekonfigurovať osvetlenie objektov);
• Náklady na údržbu zariadení – bola stanovená mesačná sadzba 2 € za svetelný zdroj (na základe sadzby za údržbu osvetlenia v Krakove). Množstvo svetelných zdrojov sa na základe získaných informácií ustálila na 301 ks. Mesačné náklady na údržbu sa týmto spôsobom ustálili na 602 €. Náklady na elektrickú energiu boli stanovené súčinom príkonov zdrojov svetla (15,8 kW) a nákupnej ceny za 1 kW energie, pričom doba svietenia sa stanovila na 11 hodín denne.
• V súlade so smernicami sa predpokladá diskontná sadzba vo výške 5,5%.
Na základe vyššie spomenutých predpokladov bola stanovená ekonomická čistá súčasná hodnota (ENPV), ekonomická interná miera návratnosti (EIRR) ako aj ukazovateľ prospech - náklady.
Tab. 4. Prehľad ekonomických ukazovateľov projektu
Rok Výnosy Náklady udržania investície Náklady na osvetlenie Náklady spolu Rozdiel prospech - náklady (netto)
ENPV -154 273,67 €
EIRR Neexistuje možnosť stanovenia
B/C 0
Projekt je charakterizovaný záporným ukazovateľom momentálnej hodnoty investície netto, popísanou diskontnou metódou budúcich prínosov a výhod. Vzhľadom na nulové výnosy nie je možné určiť mieru návratnosti investovaných prostriedkov, čo znamená, že projekt nie je schopný vygenerovať výnosy, ktoré by pokryli investičné náklady. Rovnako aj prevádzkové náklady investície budú kryté z mestského rozpočtu. Takisto tretí použitý ukazovateľ naznačuje, že projekt nie je výnosný (aby bol výnosný, ukazovateľ B/C by musel byť vyšší než 1)
Získané ukazovatele jasne naznačujú, že prostriedky investované na realizáciu projektu nebudú navrhovateľovi projektu generovať výnosy. Z týchto dôvodov je potrebná finančná podpora z Európskeho fondu pre regionálny rozvoj (EFRR), keďže daný projekt, ako bolo dokázané vyššie, so sebou prináša značný prospech pre spoločnosť.
5. Zhrnutie
Vyššie uvedené spoločenské prínosy umožňujú konštatovať, že realizácia projektu je prospešné z hľadiska ďalšieho rozvoja cestovného ruchu na území mesta Krynica Zdrój. Upustenie od realizácie projektu môže mať za následok potenciálny úpadok cenných objektov. Rezignácia v oblasti aktivít zameraných na rozvoj turizmu, a takou aktivitou daný projekt bezpochyby je, môže dospieť do postupného znižovania počtu turistov a kúpeľných hostí navštevujúcich mesto Krynica Zdrój.
V súlade s charakterom daného projektu tento negeneruje výnos a preto nie je schopný vykazovať kladné ekonomické ukazovatele. V záujme stanovenia celkovej spoločenskej prospešnosti vytvorenej projektom je nevyhnutné zohľadniť najmä spoločenské hodnoty, ktoré je nemožné podrobiť procesu kvantifikácie.
More
Less
Translation education
Master's degree - Univerzita Mateja Bela, Banská Bystrica
Experience
Years of experience: 19. Registered at ProZ.com: May 2009.
Slovak to Polish (Matej Bel University) Slovak to English (Matej Bel University) English to Slovak (Matej Bel University) Polish to Slovak (Matej Bel University)
Memberships
N/A
Software
Adobe Acrobat, Adobe Photoshop, Microsoft Excel, Microsoft Word, Trados Studio, Wordfast
Expertise