cupbearer

Polish translation: podczaszy

GLOSSARY ENTRY (DERIVED FROM QUESTION BELOW)
English term or phrase:cupbearer
Polish translation:podczaszy
Entered by: EnglishDirect

12:50 Apr 13, 2008
English to Polish translations [PRO]
Art/Literary - Names (personal, company)
English term or phrase: cupbearer
kolejny funkcyjny sługa, tym razem roznosi puchary z winem na przyjęciu.
XI w.
allp
Poland
Local time: 00:31
podczaszy
Explanation:
:)

--------------------------------------------------
Note added at 16 mins (2008-04-13 13:07:02 GMT)
--------------------------------------------------

http://pl.wikipedia.org/wiki/Podczaszy:

"Podczaszy zajmował się w czasie uczt rozlewaniem napoi do kielichów oraz dbał aby trunków nie zabrakło. Cześnik podawał kielich władcy. Funkcja cześnika była prestiżowa, ale podczaszego bardziej odpowiedzialna i ważniejsza."

--------------------------------------------------
Note added at 39 mins (2008-04-13 13:30:12 GMT)
--------------------------------------------------

- Wie pan, wyraz angielski scalp - wywodził wykładowca - który znaczy “skalp” lub “skalpować” jest spokrewniony ze szwedzkim skal, które znaczy “na zdrowie” i używane jest podczas spełniania toastów. Dziwi to pewnie pana. Co ma wspólnego skalpowanie z toastem? Otóż ma bardzo wiele. Wikingowie pili miód, wino lub piwo z czaszek pokonanych wrogów. Czaszki to były ich kielichy. O tym samym może świadczyć pokrewieństwo polskiego czaszka, czasza i podczaszy, który, jak pan wie, był służącym napełniającym kielichy.

--------------------------------------------------
Note added at 44 mins (2008-04-13 13:34:30 GMT)
--------------------------------------------------

Niewiele one na pozór brały, ale ich był lik tak znaczny, że nim wszystkie ponalewał, gąsior się bardzo opróżnił. Kolej szła na ministerialne. Wśród powszechnego milczenia podczaszy sumiennie i te wszystkie nalał spełna. W gąsiorze ubywało, ubywało i gdy przyszło nalać kielich królewski, wina zabrakło. Kilka kropel z mętami wlał Kyan do niego, stanął i spojrzał na Augusta. - A! Dobry z waćpana podczaszy - rozśmiał się król. - Dla ciebie ja jestem ostatnim. Cóż to ma znaczyć? Śmieli się otaczający. - Najjaśniejszy Panie - odezwał się, stawiając opróżniony gąsior na stole Kyan, który wcale nie stracił przytomności i humoru - jest to przecie nie nowina, ale rzecz powszednia: com ja tu zrobił z winem, twoi ministrowie robią co dzień z dochodami państwa. (http://pl.wikisource.org/wiki/Hrabina_Cosel)

--------------------------------------------------
Note added at 45 mins (2008-04-13 13:35:50 GMT)
--------------------------------------------------

Pan Jan Kiersnowski, cześnik, przynosił butelki i korki dobywał, a pan Antoni Zwierowicz, podczaszy, nalewał wino królowi, którego butelka więcej sta złotych kosztowała, a nalewał go w malutki kieliszek, gdyż król nie był wezwyczajony do trunku, owszem, brzydził się w nim zbytkować. (http://univ.gda.pl/~literat/soplica/024.htm)

--------------------------------------------------
Note added at 47 mins (2008-04-13 13:37:20 GMT)
--------------------------------------------------

W eleganckich domach obok kuchmistrza był podczaszy (szarabi), człowiek odpowiedzialny za wino, naczynia do picia, owoce i wonności. Piły również najwyższe warstwy urzędników
religijnych. (http://www.fajkawodna.org/content/view/67/41/)

--------------------------------------------------
Note added at 48 mins (2008-04-13 13:39:02 GMT)
--------------------------------------------------

http://www.iran.krakow.pl/hafez.pdf

--------------------------------------------------
Note added at 51 mins (2008-04-13 13:41:50 GMT)
--------------------------------------------------

Myślę, że ostatecznie problem Askera rozwiąże poniższy tekst:
"Cześnik i podczaszy

Uczty królewskie nie mogły się obyć bez wina, którego bynajmniej nigdy nie żałowano. Trunkami zajmowali się cześnik i podczaszy. Są to urzędy dworskie, wspominane jako jedne z pierwszych, bo już na początku XIII w. Najpierw powołany był cześnik, a potem jako jego zastępca podczaszy. Zadaniem podczaszego było pilnowanie, aby kielich biesiadującego nigdy nie był pusty i do cna nie wysechł. Cześnik natomiast zajmował się tym samym, lecz tylko w stosunku do króla. Jak więc sami widzicie, to podczaszy miał więcej do pracy. W tym momencie dokonała się niesamowita transformacja - zastępca wyszedł przed swojego zwierzchnika i stał się jego zwierzchnikiem (koniec XV w.).

Jako samodzielny urzędnik podczaszy dysponował napojami w czasie uczt królewskich, dbał o ich właściwe i odpowiednie w czasie podanie. Wręczał też puchar królowi, skosztowawszy wpierw trunku. Robił to wg. włoskiego zwyczaju po to, aby pokazać wszystkim biesiadnikom, że wino jest wolne od trucizny.

Z czasem podczaszemu powierzono nadzór piwnic królewskich, dozór słóżby zajmującej się tymi sprawami. Poza napojami, podczaszy podawał na stół desery. Był również stróżem przypraw korzennych, które były wtedy towarem luksusowym, a jego ceny były naprawdę wysokie." (http://www.archiwum.gildia.pl/teksty/milosz/urzedy_dworskie)
Selected response from:

EnglishDirect
Local time: 00:31
Grading comment
Dziękuję!
4 KudoZ points were awarded for this answer



Summary of answers provided
4 +1cześnik
Polangmar
4 +1podczaszy
EnglishDirect
3podczaszy
kasia230 (X)


  

Answers


14 mins   confidence: Answerer confidence 4/5Answerer confidence 4/5 peer agreement (net): +1
cześnik


Explanation:
Cześnik – w średniowiecznej Polsce (XIII wiek) urzędnik królewski dbający o "piwnicę" monarchy, a podczas biesiady podający mu puchary z winem.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Cześnik

--------------------------------------------------
Note added at 23 mins (2008-04-13 13:13:32 GMT)
--------------------------------------------------

cześnik «dawny urzędnik dworski usługujący królowi przy stole; później urząd tylko tytularny»
http://sjp.pwn.pl/haslo.php?id=2450560

Polangmar
Poland
Local time: 00:31
Native speaker of: Native in PolishPolish
PRO pts in category: 108

Peer comments on this answer (and responses from the answerer)
agree  Joanna Wachowiak-Finlaison: według SJP podczaszy to histor. «w Polsce w XIV w.: nadworny urzędnik książęcy lub królewski, początkowo zastępca cześnika, próbujący napoje przed podaniem księciu (królowi)>
2 hrs
  -> Dziękuję za wsparcie merytoryczne.:)
Login to enter a peer comment (or grade)

2 mins   confidence: Answerer confidence 4/5Answerer confidence 4/5 peer agreement (net): +1
podczaszy


Explanation:
:)

--------------------------------------------------
Note added at 16 mins (2008-04-13 13:07:02 GMT)
--------------------------------------------------

http://pl.wikipedia.org/wiki/Podczaszy:

"Podczaszy zajmował się w czasie uczt rozlewaniem napoi do kielichów oraz dbał aby trunków nie zabrakło. Cześnik podawał kielich władcy. Funkcja cześnika była prestiżowa, ale podczaszego bardziej odpowiedzialna i ważniejsza."

--------------------------------------------------
Note added at 39 mins (2008-04-13 13:30:12 GMT)
--------------------------------------------------

- Wie pan, wyraz angielski scalp - wywodził wykładowca - który znaczy “skalp” lub “skalpować” jest spokrewniony ze szwedzkim skal, które znaczy “na zdrowie” i używane jest podczas spełniania toastów. Dziwi to pewnie pana. Co ma wspólnego skalpowanie z toastem? Otóż ma bardzo wiele. Wikingowie pili miód, wino lub piwo z czaszek pokonanych wrogów. Czaszki to były ich kielichy. O tym samym może świadczyć pokrewieństwo polskiego czaszka, czasza i podczaszy, który, jak pan wie, był służącym napełniającym kielichy.

--------------------------------------------------
Note added at 44 mins (2008-04-13 13:34:30 GMT)
--------------------------------------------------

Niewiele one na pozór brały, ale ich był lik tak znaczny, że nim wszystkie ponalewał, gąsior się bardzo opróżnił. Kolej szła na ministerialne. Wśród powszechnego milczenia podczaszy sumiennie i te wszystkie nalał spełna. W gąsiorze ubywało, ubywało i gdy przyszło nalać kielich królewski, wina zabrakło. Kilka kropel z mętami wlał Kyan do niego, stanął i spojrzał na Augusta. - A! Dobry z waćpana podczaszy - rozśmiał się król. - Dla ciebie ja jestem ostatnim. Cóż to ma znaczyć? Śmieli się otaczający. - Najjaśniejszy Panie - odezwał się, stawiając opróżniony gąsior na stole Kyan, który wcale nie stracił przytomności i humoru - jest to przecie nie nowina, ale rzecz powszednia: com ja tu zrobił z winem, twoi ministrowie robią co dzień z dochodami państwa. (http://pl.wikisource.org/wiki/Hrabina_Cosel)

--------------------------------------------------
Note added at 45 mins (2008-04-13 13:35:50 GMT)
--------------------------------------------------

Pan Jan Kiersnowski, cześnik, przynosił butelki i korki dobywał, a pan Antoni Zwierowicz, podczaszy, nalewał wino królowi, którego butelka więcej sta złotych kosztowała, a nalewał go w malutki kieliszek, gdyż król nie był wezwyczajony do trunku, owszem, brzydził się w nim zbytkować. (http://univ.gda.pl/~literat/soplica/024.htm)

--------------------------------------------------
Note added at 47 mins (2008-04-13 13:37:20 GMT)
--------------------------------------------------

W eleganckich domach obok kuchmistrza był podczaszy (szarabi), człowiek odpowiedzialny za wino, naczynia do picia, owoce i wonności. Piły również najwyższe warstwy urzędników
religijnych. (http://www.fajkawodna.org/content/view/67/41/)

--------------------------------------------------
Note added at 48 mins (2008-04-13 13:39:02 GMT)
--------------------------------------------------

http://www.iran.krakow.pl/hafez.pdf

--------------------------------------------------
Note added at 51 mins (2008-04-13 13:41:50 GMT)
--------------------------------------------------

Myślę, że ostatecznie problem Askera rozwiąże poniższy tekst:
"Cześnik i podczaszy

Uczty królewskie nie mogły się obyć bez wina, którego bynajmniej nigdy nie żałowano. Trunkami zajmowali się cześnik i podczaszy. Są to urzędy dworskie, wspominane jako jedne z pierwszych, bo już na początku XIII w. Najpierw powołany był cześnik, a potem jako jego zastępca podczaszy. Zadaniem podczaszego było pilnowanie, aby kielich biesiadującego nigdy nie był pusty i do cna nie wysechł. Cześnik natomiast zajmował się tym samym, lecz tylko w stosunku do króla. Jak więc sami widzicie, to podczaszy miał więcej do pracy. W tym momencie dokonała się niesamowita transformacja - zastępca wyszedł przed swojego zwierzchnika i stał się jego zwierzchnikiem (koniec XV w.).

Jako samodzielny urzędnik podczaszy dysponował napojami w czasie uczt królewskich, dbał o ich właściwe i odpowiednie w czasie podanie. Wręczał też puchar królowi, skosztowawszy wpierw trunku. Robił to wg. włoskiego zwyczaju po to, aby pokazać wszystkim biesiadnikom, że wino jest wolne od trucizny.

Z czasem podczaszemu powierzono nadzór piwnic królewskich, dozór słóżby zajmującej się tymi sprawami. Poza napojami, podczaszy podawał na stół desery. Był również stróżem przypraw korzennych, które były wtedy towarem luksusowym, a jego ceny były naprawdę wysokie." (http://www.archiwum.gildia.pl/teksty/milosz/urzedy_dworskie)

EnglishDirect
Local time: 00:31
Works in field
Native speaker of: Polish
PRO pts in category: 8
Grading comment
Dziękuję!

Peer comments on this answer (and responses from the answerer)
agree  clairee
7 mins
  -> dziękuję

neutral  Polangmar: podczaszy «w Polsce w XIV w.: nadworny urzędnik książęcy lub królewski próbujący napoje przed podaniem księciu lub królowi; też w późniejszych czasach: tytularny urzędnik bez żadnej funkcji» http://sjp.pwn.pl/haslo.php?id=2502046
15 mins
Login to enter a peer comment (or grade)

2 days 19 hrs   confidence: Answerer confidence 3/5Answerer confidence 3/5
podczaszy


Explanation:
Podczaszy zajmował się w czasie uczt rozlewaniem napoi do kielichów oraz dbał aby trunków nie zabrakło. Funkcja cześnika była prestiżowa, ale podczaszego bardziej odpowiedzialna i ważniejsza. Stąd nastąpiła ciekawa ewolucja tych godności. Znaczenie podczaszego rosło. Objął zarząd piwnic królewskich oraz nadzorował służbę królewską zatrudnioną przy podawaniu napojów.

kasia230 (X)
Local time: 00:31
Native speaker of: Native in PolishPolish
Login to enter a peer comment (or grade)



Login or register (free and only takes a few minutes) to participate in this question.

You will also have access to many other tools and opportunities designed for those who have language-related jobs (or are passionate about them). Participation is free and the site has a strict confidentiality policy.

KudoZ™ translation help

The KudoZ network provides a framework for translators and others to assist each other with translations or explanations of terms and short phrases.


See also:
Term search
  • All of ProZ.com
  • Term search
  • Jobs
  • Forums
  • Multiple search